HANS MAGNUS ENZENSBERGER - Hayatta Kalma Sanatçıları 20. Yüzyıldan 99 Edebi Vinyet

Erzensberger'in dilimize çevrilmiş epeyce eseri olmasına rağmen bu kitaba kadar kendisini tanımadığımı (büyük eksiklik) ilk cümle olarak söylemeliyim... yazar 20. yüzyılın kimisi çok meşhur, kimisi hemen hemen unutulmuş, ama bu yüzyılı atlatmayı başarmış 99 yazarı 1-2 sayfalık Vinyetlerle ''Vinyet kelimesi Fransızcadan geliyor. Vigne, şaraplık üzüm asmasıdır. Kelime oradan küçültülmüş. Önceleri üzüm türünü tanımlamak için kullanılıyordu, sonra şarap şişesindeki etiketi de tanımlar oldu. Zaman içinde matbaacılığa aktarıldı, kenar süslemeleri anlamı kazandı. (syf:14)'' anlatıyor... Erzensberger bu yazarların bir kısmını yakinen tanıyor, bir kısmı ile görüşmüş, bir kısmı için bir şeyler duymuş, en nihayetinde hemen hemen hepsi ile aynı çevreye ve aynı döneme sahip... bu bilgilerini vinyetler içerisinde açıkça belirtiyor... burada anlatılanlar biyografi değil o yazarlar hakkında bazı kısa bilgiler veriyor, kendi görüşlerini yazıyor, zaman zaman bazı büyük yazarları yerden yere vuruyor ama merakla okutuyor...

Açıkçası böyle daldan dala atlamalı kitaplar bana pek uymaz ama çok iyi okudum, hiç bilmediğim bir sürü yazarı öğrendim, bazı büyük yazarların değişik yönlerini gördüm mükemmeldi...

Kitabın başında sıkça sorulan sorular niteliğinde soru ve cevapları var onlardan ikisini buraya alıyorum: ''Soru: Niçin sizin 'hayatta kalanlar'ınız arasında bu kadar çok Yahudi var? Cevap: Çünkü onlar ötekilerinkinden daha tehlikeli bir hayat sürmüşlerdi ve darmadağınıkken hayatta kalmasını kitaba borçlu olan bir halka mensuptular. (syf:12)'' tabii İsrail şimdi Hitler'e rahmet okutmakla meşgul!! yukarıdaki cümle ile ilgili ne düşüneceğimi bilemedim...

''Soru: Sizde insanlığın bir yarısı ağır basıyor. Kadınlar nerede? Listenizde bir azınlıktan ibaretler. Cevap: Bu farkı ben kapatamam Lütfen şikayetinizi patriyarkaya iletin. (syf: 13)'' kadınlar çok azdı hakikaten ama bir yandan da çok iyilerdi, onların Vinyetlerini ayrı bir sevdim... velhasıl kitabı kaçırmayın okuyun diyorum...


Yazar: Hans Magnus Erzensberger

Çevirmen: Tanıl Bora

Özgün Adı: Überlebenskünstler. 99 literarische Vignetten aus dem 20. Jahrhundert

Sayfa Sayısı: 321

Basım Yılı: 2021

Yayınevi: İletişim

Şair ve yazar Hans Magnus Enzensberger, kimisi kahramanca kimisi utandırıcı yollarla, ama esas olarak eseriyle hayatta kalabilmiş, bütün dünyadan yazarların kısa portrelerini çiziyor.

Aralarında Hamsun, Gorki, Colette, Jaroslav Haek, Ezra Pound, Ivo Andriç, Céline, Breton, Brecht, Neruda, Baldwin, İsmail Kadare... gibi meşhurlar da var – o kadar fazla bilinmeyenler de. Bu arada, Orhan Veli Kanık da var. Kadri bilinmeyenler de var, şöhretle şişirilmiş olanlar da. Komünistler, faşistler ve “renksizler” var. Hırs küpleri de var, inzivasına çekilmiş olanlar da. Fikri bir yana zikri bir yana saçılanlar da var, sağlam tutarlılar da.

Enzensberger, bilgiye dayanan sağlam bir tasvirle beraber öznel yorumunu da esirgemeden, 20. yüzyılın kalburüstü 99 yazarını anlatıyor. Keskin fırça darbeleriyle çizilmiş zarif vinyetler...

“Kitap büyüklük hummasına kapılan, gümbürtülü başarılar kazanan, sonradan görmeler gibi böbürlenen ve gıcırtılı bir yoksulluk içinde batıp giden yazarları bir araya getiriyor.” Christian Thomas Frankfurter Rundschau

Hans Magnus Enzensberger 1929’da Almanya’da Kaufbeuren’da doğdu. Alman dili ve felsefe eğitimi gördü. Yazarlığının yanı sıra radyo yapımcılığı, editörlük ve dergicilik yaptı. 1960’larda, İkinci Dünya Savaşı sonrası Alman toplumunu hicveden şiirleriyle tanındı. Sonra siyasal eleştiri yazılarına ağırlık verdi. Siyasal denemelerinde, kapitalist toplumsal düzeni hedef alan keskin ve “ince” bir eleştiri vardır. Türkçede yayımlanmış eserleri: Havana Duruşması (çev. Sezer Duru, Yar Yayınları, 2008), Titaniğin Batışı (çev. Sezer Duru, Alfa Yayınları, 2018), Anarşinin Kısa Yazı (çev. Mehmet Aşçı, Ayrıntı Yayınları, 2000), Ah Avrupa! (çev. Sezer Duru, Metis Yayınları, 1990), Körler Alfabesi (çev. Turgay Fişekçi, İmge Kitabevi Yayınları, 2000), Sayı Şeytanı (çev. İlknur Özdemir, Can Yayınları 2005), Hammerstein’ın Suskunluğu (çev. Regaip Minareci, Everest Yayınları 2018), İç Savaş Manzaraları (çev. Ersel Kayaoğlu, İletişim Yayınları, 1995). Enzensberger, 24 Kasım 2022'de hayata veda etti. 

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

STEFAN ZWEIG - İNSANLIĞIN YILDIZININ PARLADIĞI ANLAR

Resim
S. Zweig'den ağırlıkla kurgudışı eserler okuyorum bu kitap da onlardan biri, içinde ondört deneme var ve önemli tarihsel olaylardaki tek bir ânı anlatıyor ''Tarihte de, sanatın her türünde ve günlük yaşamda olduğu gibi çok görkemli ve unutulmaz anlara ender rastlanır. (......) Başka zamanlarda kendi halinde, peş peşe ve yan yana gelişen olaylar, her şeyi belirleyen ve her şeye karar veren o bir tek anlık zaman dilimi içine sıkışıverir: Tek bir evet, tek bir hayır, bir anlık erken davranma ya da bir anlık geç harekete geçme, bu ânı, yüzlerce kuşakta geçse, asla geri getiremez ve bu yitirilen an, bireyin ve ulusların yaşamını ve hatta bütün bir insanlığın yazgısını belirler. (syf:11-12 önsöz)'' Denemelerin çoğu yukarıdaki açıklamaya uyuyor ama bazıları bu kitapta neden yer alıyor anlayamadım... Konu edilen tarihi kişiler, olaylar kısa kısa anlatılmış, hani o bölüm ilginizi çok çekmese de kolaylıkla okuyorsunuz... Denemeler şöyle; Vasco Nunez de Balboa'nın Bü...
Devamı

STEFAN ZWEIG - ÜÇ USTA: BALZAC, DICKENS, DOSTOYEVSKİ

Resim
DÜNYA FİKİR MİMARLARI -1   Bir önceki kitapta yaşadığım hayal kırıklığından sonra güvenli bir limana gitmekte fayda vardı, bende Zweig ’e sığındım... üstelik üç büyük ustayla birlikte... daha önce yazarın Balzac biyografisini okumuştum, bu kitabı görünce Balzac kısmı mükerrer olacak ama onu hatırlamış, diğer ustaları da öğrenmiş olurum diye düşünüp aldım... ama tekrar olmadı, çünkü bu kitap bir deneme ve üç ustanın romanlarında yer alan karakterleri inceliyor... Balzac kısmından ayrıca zevk aldım önceki kitabın tamamlayıcısı oldu... Zweig ‘’Her üç deneme de eserlerin bilindiğini varsaymaktadır: Tanıtma değil, yüceltme, yoğunlaşma, özünü verme amacını gütmektedir’’ diyor giriş kısmında ve öyle olsa hakikaten iyi olur ama bilmeseniz bile mükemmel okunuyor... çünkü ustaların karakterleri oluştururken düşündükleri, hissettikleri şeyler, dünya görüşleri, karakterlerin yaratıcılarıyla olan benzeşmeleri, eserlerin ortaya çıktıkları dönem ve ülkeleri her şey tek tek elden geçir...
Devamı

STEPHENIE MEYER - KİMYAGER

Resim
S. Meyer’den ‘’Göçebe’’ kitabını çok severek okumuştum, sonrasında vampir serisi başladı ve benim yazarla olan ilişkim bitti... açıkçası başka bir kitabını okuyacağımı düşünmüyordum ki bu ay ‘’Kimyager’’ yayımlandı, tanıtım ilgimi çekti ve okumaya koyuldum... Alex (birçok farklı takma ismi daha var), tıp fakültesi mezunu, moleküler biyoloji ve monoklonal antikorlar konusunda uzman olan çok zeki, becerikli ama antisosyal bir kadındır. Amerikan hükümetinin gizli bir birimi tarafından işe alınır, hazırladığı kimyasallarla terörist vb. suçlulardan bilgi almaktadır (açık olarak yazarsak işkencecidir). Günün birinde farkında olmadan öğrendiği bir şey, çalıştığı birimin kendisini ve ekibini öldürmek istemesine sebep olur. Tesadüf sonucu bu saldırıdan kurtulur ve 3 yıl boyunca kaçar ama peşindekiler de onu öldürmek için bir kaç teşebbüste daha bulunurlar. En sonunda o birimin başkanından bir e-posta alır ve büyük bir biyolojik tehdit nedeniyle kendisine ihtiyaçları olduğu, eski defte...
Devamı