NİKOLAY VASİLYEVİÇ GOGOL - ÖLÜ CANLAR

Gogol'den Taras Bulba'yı çok severek okumuştum, ilk cildi 1842'de yayımlanan Ölü Canlar'ı da ne zamandır okumak istiyordum ama sanki çok kasvetliymiş gibi geliyordu bir türlü başlayamıyordum... ne büyük yanılgıymış, ne muhteşem bir romanmış, ne mükemmel çeviriymiş anlatamam...

''Manik, depresif psikoz'' diye adlandırılan bir hastalığı vardı Gogol'ün; hayatı boyunca çekti büyük yazar bu hastalıktan. Manik durumdayken müthiş enerjik oluyordu; sanat gücü, yaratıcı düşünceleri doruğa ulaşıyordu. Ama sarkaç öbür tarafa geçtiğinde her şey kararıyordu. (........) Yazar, ilk krizini 1840 yılında 31 yaşındayken Roma'da yaşadı. (.......) Son krizini 1851 yılı Aralık ayı ile 1852 yılının Ocak ve Şubat aylarında yaşadı. İki gün boyunca ağzına tek lokma bir şey koymadan, kutsal tasvirlerin önünde diz çökmüş olarak durdu. Üzerinde uzun süredir çalıştığı büyük romanı Ölü Canlar'ın ikinci cildi kendisini dehşetli rahatsız ediyordu. İlk cildinde birbiri ardınca olumsuz tipler sergilediği romanının ikinci cildinde olumlu tipler sergilemeyi ve sevgili Rusya'sının geleceğine umutla bakılabileceğini göstermeyi umuyordu. Ama bulamadı romanına koyacak olumlu Rus tiplerini. (........) 11-12 Şubat günü, üzerinde on yıldır çalıştığı ikinci cilde ait bütün el yazmalarını ateşe attı. Yanıp yok olan romanıyla birlikte yaşamın anlamı da yok oldu Gogol için. Uzunca bir süredir yaşamakta olduğu dinsel-ruhsal bunalım sonucunda, özkıyım gibi bir ölümle dünyadan ayrıldı. (........) İşte yazarın ateşe attığı ikinci ciltten kurtarılan sayfalar. Yanan ve tümüyle okunmaz hale gelen kimi sözcükler ve satırlar, cümlenin gelişi, metnin öncesi ve sonrası düşünülerek Rusça basım editörlerince tamamlanmıştır. (syf: 305-306 Mazlum Beyhan'ın İkinci Ciltten Önce Açıklaması)'' dolayısıyla ikinci cilt biraz atlaya atlaya gidiyor ama hiç ilgimi kaybetmedim ve aynı heyecanla sonuna kadar okudum...

''Yurdumuzu kurtarmak gibi bir görevle karşı karşıyayız. Yurdumuz yirmi yabancı düşman ülkenin tehdidiyle karşı karşıya değildir; yurdumuz kendi içinden bir tehlike ile karşı karşıyadır: Yasal yönetimin yanı sıra, yasal yönetimden çok daha güçlü bir başka yönetim daha oluşturulmuş durumda ülkemizde. Bu yönetim kendine özgü koşullar, yöntemler belirlemiş, uyguluyor; her şeyin bir fiyatı var ve bunu herkes biliyor. Ne kadar üstün niteliklere sahip olursa olsun hiçbir yönetici kötülüğü ortadan kaldıramaz, tıpkı ahlaksız memurların ahlaksızlık yapmalarını onları öteki memurlarına izlettirerek önlemeyi başaramayacağı gibi. Her birimiz tek tek, bir zamanlar düşmana karşı nasıl savaşmışsak, şimdi de öyle adaletsizliğe karşı savaşmamız gerektiğini anlamadıkça, bütün çabalar boşa gidecektir. (syf:478)'' 11 gündür bir yerel seçimi sonuçlandıramamış Ülkemin 19. yüzyılda yazılmış yukarıdaki satırlara ibretlik benzerliği ne trajik bir durumdur...

Büyük ustanın bu muhteşem eserini -benim gibi gecikmeden- okuyun mutlaka...

Yazar: Nikolay Vasilyeviç Gogol

Çevirmen: Mazlum Beyhan

Özgün Adı: Мёртвые души

Sayfa Sayısı: 484

Basım Yılı: 2011 (2. Baskı)

Yayınevi: T. İş Bankası

Nikolay Vasilyeviç Gogol (1809-1852): Ukrayna’da, orta halli toprak sahibi bir ailede dünyaya geldi. Çocukluğunu etkileyen köy yaşamı ve Kazak gelenekleri eserlerine yansıdı, Ukrayna halk kültürünün ögeleriyle işlenmiş öyküler yazdı. Mizah anlayışı, gerçekçi tutumu ve canlı anlatımıyla Rus edebiyatında önemli bir yeniliğin öncüsü oldu. Bu yenilik, Dikanka Yakınlarında Bir Çiftlikte Akşam Toplantıları, Petersburg Öyküleri ve Mirgorod Öyküleri’nde mizahın yanı sıra yaşam karşısında karamsarlık ve dünyanın kötülüğü üzerine düşünceleriyle şekillendi. Müfettiş adlı oyununda yozlaşmış bürokratları acımasızca alaya aldı. Gogol, Ölü Canlar adlı romanıyla 19. yüzyıl Rusya'sında toplumsal düzenin ve bireylerin eleştirisini eşsiz bir başyapıt olarak ortaya koymuştur.