BARBARA NATTERSON-HOROWITZ / KATHRYN BOWERS - İnsan Denen Hayvan

Hastalıkta ve Sağlıkta Hayvanlardan Öğrenebileceklerimiz

Bu kitabı yazarları (aşağıda özgeçmişleri var) cazip geldiği için aldım... özellikle tıp doktoru olan yazar, hem kardiyoloji hem de psikiyatri uzmanlığı almış ama kardiyoloji konusunda çalışıyor, ayrıca bu kitaptan da anlaşılacağı üzere veteriner hekimlerle de ortak çalışmalar yürütüyor... böyle çok yönlü kişileri büyüleyici buluyorum:)

Gelelim 2012 yılında yayımlanan kitaba; 12 bölümden oluşuyor ve arka kapak açıklamasında belirtilen konuları, hem hayvanlar hem de insanlar açısından inceliyor, insan sağlığı için veteriner hekimlerden öğrenebileceklerimize odaklanıyor... Barbara Natterson'u hayvanların kardiyolojik sorunlarında da birlikte çalıştığı veteriner hekimler yardıma çağırıyormuş...

Kitap bizde bu yıl yayımlanınca ve pandemi gibi bir belada olunca yazarlar bize özel bir önsöz yazmışlar; ''Son on yılda çok şey değişti. İnsanlar yabani türler ve alanlarla hiç olmadığı kadar yakın ve kozmik bir etkileşime girdi. (.......) Fakat ''hayvansal ortaklık'' ilkesinin esası değişmedi. Şu basit olgu her şeyden önemli: Hayvanlarla insanlar aynı hastalıklara yakalanır ama hekimlerle veteriner hekimler nadiren iletişim kurar.

On yıl sonra şimdi farklı bir dünyada yaşıyoruz; hayvansal ortaklık yaklaşımının kesin olarak öngördüğü küresel bir pandeminin terbiye ettiği bir dünyada. (.....) O halde COVID-19 bize ne öğretti ya da aslında neyi yeniden öğretti?

Öncelikle, veteriner hekimlere kulak verin. Küresel COVID-19 pandemisi, zoonozlar alanında çalışan binlerce hayvan uzmanı için sürpriz olmadı. Türümüz habitatları yok ettikçe, bozdukça ve gasp ettikçe daha önce karşılaşmadığımız mikrop topluluklarıyla karşılaşacağız. Bu konuda ne yapabiliriz? Hayvan topluluklarının sağlığını korumak adına bir gözümüzü üzerlerinden ayırmayabiliriz. Bunu ancak veteriner hekimlerle iletişim kurarak ve uzmanlıklar arasında tür ayrımını aşan ortak yollar inşa ederek yapabiliriz. Dikkatli olursak, insanlar için risk yaratabilecek durumlara ilişkin kanıtları erken dönemde yakalayabilir, erken saptamanın faydasını sağlığın diğer alanlarına da yayabiliriz.

İkincisi evrimi anlayın. Virüsün ortaya çıkmasına kadar SARS CoV-2'nin varyant suşlarının ortaya çıkması öngörülebilirdi. (......)

Üçüncüsü çevrenin kıymetini bilin. Çevremizdeki dünya üzerimize her gün kendi öyküsünü yazar. Hava ve suyun kirlenmesi, radyasyon, gürültü, arazi kullanım biçimleri, işyeri koşulları ve iklim değişikliğinin yanı sıra beslenme, fiziksel aktivite, mesleki olarak maruz kalınan maddeler ve endokrin bozucu kimyasallar gibi sağlığa yönelik çevresel riskler insanları etkiler. Fakat bu etkenler aynı ortamı paylaştığımız hayvanları da etkiler. (syf:14-15 Türkçe Basıma Önsöz)''

Sonuca gelirsek kitabı çok sevdim, bir sürü şey öğrendim, sürekli hastalıklardan, envai tür hayvandan bahseden bir kitap için çok iyi okunuyordu, çeviri mükemmeldi... fakat bu kitabın bölüm bölüm (araya başka kitaplar alarak) okunmasının ilgiyi korumak adına daha iyi olacağını düşünüyorum... ben aynı anda farklı kitapları pek okuyamadığım için başlayıp bitirdim ama ara vererek okumak aklınızda bulunsun... diğer bir nokta sürekli hastalıklardan bahsediyor ve bu durum insanı bazen geriyor (kanser bölümünü biraz zor okudum mesela), bunu da göz önünde bulundurun... nihayetinde konu ilgi alanınıza giriyorsa kaçırmayın okuyun derim...

Yazar: Barbara Natterson-Horowıtz / Kathryn Bowers

Çevirmen: Şiirsel Taş

Özgün Adı: Zoobiquity The Astonishing Connection Between Human and Animal Health

Sayfa Sayısı: 368

Basım Yılı: 2021

Yayınevi: Metis

Hayvanlarda meme kanseri görülür mü? Strese bağlı kalp krizi? Bayılma nöbetleri? Cinsel yolla bulaşan hastalıklar? Yeme bozuklukları? Hayvanlar aşırı ya da tıkınırcasına yer mi? Kendilerini ölesiye aç bırakırlar mı? Peki ya ruhsal bozukluklar? Örneğin obsesif-kompülsif bozukluk? Klinik depresyon? Madde bağımlılığı ve istismarı? Kaygı bozuklukları? Kendine zarar verme?

Kalp yetersizliği olan küçük sevimli bir maymunu ameliyat etmesinin ardından kendine sorduğu bu sorular, kardiyolog Barbara Natterson-Horowitz’in tıbba bakışını tamamen değiştiren heyecanlı bir yolculuğun başlangıcı olmuş. İnsanlardaki sağlık sorunlarının hayvanlarda da görülüp görülmediğini araştırmaya başladığında karşılaştığı tablo, insan tıbbıyla hayvan tıbbı arasındaki kopukluğun giderilip daha kapsayıcı bir yaklaşım benimsenmesi gerektiğine onu ikna etmiş.

İnsan Denen Hayvan’da Horowitz ile bilim yazarı Kathryn Bowers, insan sağlığıyla hayvan sağlığı arasındaki çarpıcı paralelliklere dikkat çekerek tıpta insanmerkezciliğin aşılması çağrısında bulunuyorlar.

“Artık Homo sapiens’in sınırlarını aşıp hayvanların, evrimin ve çevrenin bilgeliğinin düşünce yapımızı güçlendirmesine izin vermeliyiz. Dünya üzerinde yaşamın ortak unsurlarıyla karşılaşmak ve onları kucaklamak yirmi birinci yüzyıl tıbbı için bir gerekliliktir. Belki böylece insan istisnacılığını istisnai bir insancıllığa dönüştürerek gezegenimizdeki bütün hastalara fayda sağlayabiliriz.”

Barbara Natterson-Horowitz

Amerikalı kardiyolog ve akademisyen Barbara Natterson-Horowitz lisans ve yüksek lisans eğitimini Harvard Üniversitesi’nde, tıp eğitimini ise San Francisco Kaliforniya Üniversitesi’nde tamamladı. Yirmi yıldan uzun süre Los Angeles Kaliforniya Üniversitesi (UCLA) Tıp Merkezi’nde kardiyolog olarak çalışan Horowitz, halen aynı üniversitenin kardiyoloji bölümünde tıp profesörü olarak hizmet veriyor ve UCLA Evrimsel Tıp Programı’nın eşyöneticiliğini yapıyor. Bunların yanı sıra Harvard Tıp Fakültesi’nde ve Harvard İnsan Evrimi Biyolojisi bölümünde profesör olarak ders veren Horowitz, Uluslararası Evrim, Tıp ve Halk Sağlığı Derneği’nin de başkanlığını yürütüyor.

Kathryn Bowers

Bilim yazarı Kathryn Bowers, Stanford Üniversitesi’nde öğrenim gördü ve Washington Üniversitesi’nde Uygulamalı Hayvan Davranışı programını tamamladı. Zócalo Public Square, Evolution: This View of Life ve Atlantic gibi yayınlarda editörlük ve CNN International’da yazarlık yapan Bowers, Los Angeles Kaliforniya Üniversitesi’nde ve Harvard Üniversitesi’nde hayvan davranışı ve yazma üzerine dersler verdi. Yazarın Barbara Natterson-Horowitz ile birlikte kaleme aldığı Wildhood (2019; Metis yayın programında) adlı bir kitabı daha bulunuyor.