ROBERT A. HEINLEIN - AY ZALİM BİR SEVGİLİDİR

Bu kitap ismi ile ilgimi çekti her ne kadar bilimkurguya yakıştıramasam da bana çok şiirsel geldi, yazarına baktığımda (ki önceden tanımıyordum) bilimkurgunun duayenlerinden olduğunu gördüm ve okudum...

Kitabı bitirip bu yazı için bir özgeçmiş ararken yazar hakkında birbirinden farklı uçlarda gezinen görüşlere rastladım, faşist diyen de vardı, alakası yok diyen de... ben 1000Kitap'tan aldığım yazıyı aşağıya ekledim, makul bir açıklama gibi geldi, daha fazlası bu tanıtımın konusuna girmediği için bu kadarla sınırlıyorum... yazar ve kitapları hakkında KayıpRıhtım'da detaylı araştırmalar mevcut, isterseniz oradan da bakabilirsiniz...

Öncelikle benim çok sevdiğim bilimkurgu yazarı Kim Stanley Robinson'un, Heinlein'in ayak izlerini takip ettiğini hatta fazlasıyla benzerlikler olduğunu gördüm ve bundan hoşlandığımı söyleyemeyeceğim (K. Stanley Robinson'a bundan böyle biraz daha kuşkucu yaklaşacağım sanırım)...

1966'da yazılan kitaba gelirsek; yazarın pek fazla bilinmeyen bir romanıymış, sevenler neden bu kadar az okunduğuna şaşırıyorlar... bana gelince çok severek başlayıp, sıkılarak bitirdim... roman bilimkurgudan çok siyasi bir niteliğe sahip, yazar aslında bir devrim kurguluyor ve uzun uzun bunu anlatıyor... eğer baştan kendimi bilimkurgu olarak şartlamasam siyasi yönünden hoşlanabilirdim ama maalesef sonuna doğru epeyce sıkıldım... bilimkurgu tarafında ise zaman/teknolojik gelişme ikilisini tutturamadığını düşündüm yine... hikaye 2075'de geçiyor ve Ay'da kayaların içi oyularak bir koloni oluşturulmuş, başta tahıl olmak üzere her türlü üretim yapılıyor, mancınıklarla Dünya'ya bu ürünleri gönderiyorlar, muhteşem bir yapay zeka mevcut, uzay gemilerini filan saymıyorum bile AMA telefonlar SABİT, kablolu yani... buna niye taktığıma gelirsek; tüm iletişim telefonlar üzerinden işliyor bir yandan devrim yapıp, savaşıp, bir yandan da telefon arıyorlar koridorlarda vs. hatta yapay zeka baş karaktere telefonun yanından ayrılma sakın, sana haber vereceğim diyor!!! sonuna doğru ciddi ciddi alay ediyor herhalde diye düşünmeye başladım (Uzay Yolu dizisi 1966'da yayımlandığında -ışınlanma fonksiyonunu ayrı tutuyorum- onlarda cep telefonu benzeri bir alet vardı yazar aynı yıl bunu neden hayal edememiş anlayamadım) ve bu telefon mevzu beni kitaptan kopardı...

Diğer bir nokta da okuduğum zaman ile ilgili, eğer bu romanı 80'lerde veya en geç 90'ların başında okusaydım sevebilirdim ama bu tarihte o kadar etkileyici gelmedi bana... en nihayetinde (bana uymasa da) hem yazar hem bu eser okunmayı hak ediyor, deneyin ve kararınızı kendiniz verin derim...

Yazar: Robert A. Heinlein

Çevirmen: Can Çakır

Özgün Adı: The Moon Is a Harsh Mistress

Sayfa Sayısı: 464

Basım Yılı: 2017

Yayınevi: İthaki

Robert A. Heinlein şüphesiz ki tarihin en etkili bilimkurgu yazarlarından; Isaac Asimov’un deyişiyle bilimkurguya yön veren üç büyük yazardan biriydi. Samuel R. Delany ise yazarın tür üzerindeki etkisini, “Heinlein’ın etkisinden kurtulmaya çalışanlar her seferinde gökyüzü ya da okyanus gibi engin bir şeyle uğraştıklarını fark ediyorlar,” diyerek anlatmıştı. En iyi roman dalında Hugo Ödülü'nü dört kez kazanan üstat halen bu rekoru elinde tutuyor. Hugo ve Prometheus ödüllü Ay Zalim Bir Sevgilidir ise pek çoklarınca yazarın en iyi eseri olarak kabul ediliyor. Ay’ı Dünya'dan kontrol eden Otorite’ye karşı, yalnızca mahkûm ve sürgünlerin gönderildiği ceza kolonisine dönüşmüş Ay’daki isyanın ve devrimin öyküsü bu. Ayrılıkçı hareketin liderleri haline gelen bir bilgisayar uzmanı, karizmatik bir genç kadın ve yaşlı bir akademisyenin köleleştirilmiş insanların geleceğini değiştirme hikâyesi. Ve birbirinden farklı bu üçlüye ek olarak, kendi kendine bilinç kazanmış, mizah yolunda tüm özelliklerini devrimin nihai başarısına adamış olan süper bilgisayar Mike'ın çabası burada anlatılan. Ay Zalim Bir Sevgilidir siyaset, insanlık, tutku, devrim, teknoloji, mizah ve insan özgürlüğüne adanmış yaşamların peşinde koşan bir başyapıt.

Robert Anson Heinlein (1907-1988) ABD'li roman ve bilimkurgu yazarıdır. Sıklıkla "bilim kurgu yazarlarının duayeni" olarak tanımlanan Heinlein, sert bilim kurgu türünün en popüler, etkili ve tartışılan yazarlarındandır. Bilim kurgu eserlerinde bilim ve mühendislik bakımından akla yatkınlık ölçütlerinin yükselmesini ve türün edebi kalitesinin artmasını sağladı. Heinlein, Isaac Asimov ve Arthur C.Clarke uzun yıllar boyunca "bilim kurgunun büyük üçlüsü" olarak anıldı.

Heinlein'ın ürettiği bilim kurgu eserlerinde sıklıkla kullanılan bazı sosyal temalar mevcuttu: bireysel özgürlüğün ve özgüvenin önemi, bireylerin topluma karşı görevleri, örgütlenmiş dinin kültür ve hükümet üzerindeki etkisi, toplumun genel görüşlerine uymayan düşüncelerin toplum tarafından bastırılması vb. Ayrıca fiziksel ve duygusal aşk arasındaki ilişki, sıradışı ailevi ilişkiler ve uzay yolculuğunun kültürel uygulamalar üzerindeki etkisi gibi konuları ele aldı. Bu konuları yerleşmiş fikirlere aykırı biçimde ele alması, eserlerinin çok farklı şekillerde algılanmasına ve hatta kimi zaman birbiriyle çelişkili olduklarının öne sürülmesine sebep oldu. Örneğin 1959 tarihli Yıldız Gemisi Askerleri romanı militarizmin, hatta bir yere kadar faşizmin savunusu olarak değerlendirildi. Oysa romanda safi militarist düşüncenin değişmezliği ve aptallığına ilişkin pek çok bölüm vardı. Öte yandan 1961 tarihli Stranger in a Strange Land romanı Heinlein'ın beklenmedik şekilde cinsel devrimin ve karşı-kültür hareketinin öncüsü olarak değerlendirilmesine, poliamori ya da sorumlu poligami kavramlarını popülerleştiren kişi sayılmasına yol açtı.
Heinlein romanlarıyla dört defa Hugo ödülü kazandı. Yayınlanmalarından elli yıl sonra üç romanı daha, geçmişte ödül verilmemiş yıllar için geriye dönük verilen "Retto Hugo" ödülüne değer görüldü. Ayrıca Heinlein, Science Fiction Writers of America'nın hayat boyu başarı alanında verdiği Büyük Usta Ödülü'nün de ilk sahibi oldu.

Heinlein'ın eserlerinde kullandığı "grok", "TANSTAAFL" ve "waldo" gibi bazı terim ve kelimeler daha sonra İngilizce dilinin birer parçası haline geldi. (1000Kitap'dan alınmıştır.)