HALİT ZİYA UŞAKLIGİL - Mai ve Siyah

Halit Ziya Uşaklıgil'den ilk kez okuyorum, bu kadar geç kaldığım için mahçup hissediyordum ama kitabı bitirdikten sonra ne kadar utandım tarif edemem... birazdan okuma serüvenimi anlatacağım fakat, hemen yazayım roman mükemmel, çok çok sevdim...

Ben eski eserlerimizin Günümüz Türkçesine çevrilmesine sıcak bakanlardan değil(d)im, sanki eseri zayıflatıyormuş, yazara saygısızlık oluyormuş gibi geliyordu... ayrıca epeyce eski kelime bilirim pek de zorlanmadan okuyordum (büyük söylememek gerekiyormuş), bu kitaba kadar diye belirtmem lazım şimdi...

Aşağıda gördüğünüz Handan İnci'nin açıklamasını okuduğumda;

ne kadar zorlayıcı olabilir ki diye aklımdan geçti ama hakikaten ZORMUŞ, ilk 10-15 sayfada o kadar çok bilmediğim kelime vardı ki sürekli dönüp arkaya sözlüğe bakmaktan başım döndü ve okuduklarımdan da pek bir şey anlamadım, hatta bir ara bıraksam mı diye de düşündüm ama kendime yediremedim ve yöntem değiştirmeye karar verdim... romanı sözlüğe bakmadan okumaya ve bilmediğim kelimeleri cümlenin gelişinden çıkarmaya çalıştım ve oldu, ondan sonra hızla ilerledim... tabii yine arada bakmam gerekti (özellikle şiir ve edebiyata dair anlattıkları ile duygu ve düşüncelere ağırlık verdiği bölümlerde) ama o kadarlık kısmı idare edilebiliyor...

Ahmet Cemil'in hikayesinin yazarın kendi yaşadıklarını yansıtması, romana daha ayrı bir özellik katıyor, o büyük eserin (şiir kitabının) yaratılması safhasının anlatımını daha etkileyici kılıyordu, çok beğendim... başlangıcım iyi olmasa da sonrasında akıcılıkla okudum, hikayeden çok zevk aldım, hâlâ gençler bu kitabı bu haliyle nasıl okur diye düşünsem de vazgeçmeyin mutlaka okuyun derim...

Yazar: Halit Ziya Uşaklıgil

Hazırlayan: Handan İnci

Sayfa Sayısı: 252

Basım Yılı: 2018

Yayınevi: YKY

“Mai ve Siyah” Halit Ziya Uşaklıgil’in ilk önemli romanıdır. Halit Ziya’nın “onda hemen bütün ben varım, benim bir daha geri gelmeyecek olan emellerle, hülyalarla ve onların yanı başında hüsranlarla dolu olan gençliğim var” dediği roman, Servet-i Fünun kuşağının sanat ve edebiyat görüşlerini tartışması bakımından bir edebî manifesto olarak da değerlendirilir.

Genç bir şairin mavi hülyalardan siyah felaketlere düşüşünü anlatan “Mai ve Siyah”ı, Türk romanının bu şaheserini, yazarının kaleminden çıktığı şekliyle, Handan İnci yayına hazırladı.

Mülkiye Mektebi’ni bitirdikten sonra matbuat âlemine atılan Ahmet Cemil bir yandan büyük bir özenle ilk şiir kitabını hazırlamakta, öte yandan da gazete-matbaa patronluğu ve Erenköylü zengin aile kızı Lamia’yla evlenme hayalleri kurmaktadır. Ancak babasının ölümüyle Süleymaniye’deki mütevazı hayatı sarsılır: Annesi Sabiha ve kız kardeşi İkbal’in geçimini sevmediği kitapları çevirmek, tahammül edemediği çocuklara özel dersler vermek suretiyle sağlamak zorundadır. Hayallerle hakikatlerin çatışması hiç bitmez... Önce, Ahmet Cemil’in şiirleri eski sanat anlayışını savunanlar tarafından acımasızca eleştirilir; sonra, eniştesi Vehbi Bey kız kardeşini hamileyken öldürmekle kalmaz Ahmet Cemil’in de gazetedeki başyazarlığına  son verir; nihayetinde, sevgilisi Lamia ise bir subayla evlenir.

Halit Ziya Uşaklıgil (İstanbul, 1865 – 27 Mart 1945) Öğrenimine Mercan’daki mahalle mektebinde başladı, daha sonra Fatih Askeri Rüştiyesi’ne yazıldı. Osmanlı- Rus Savaşı (93 Harbi) sonrasında ailesi İzmir’e taşınınca öğrenimini İzmir Rüştiyesi’nde sürdürdü. Özel hocalardan Fransızca, Mekhitariste adlı okulda İtalyanca öğrendi. İzmir Rüştiyesi’nde Fransızca hocalığı, Osmanlı Bankası’nda memurluk yaptı. İzmir İdadisi ’nde Türk Edebiyatı dersleri verdi. Vilayet Mesâlih-i Ecnebiye Kalemi başkâtipliğine getirildi (1893). Reji İdaresi’nden başkâtiplik teklifi alınca İstanbul’a gitti (1893). Nisan 1909’a kadar 16 yıl Reji İdaresi’nde çalıştı. 31 Mart Olayı’ndan sonra İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne girdi; V. Mehmet Reşat’ın Mabeyin başkâtibi oldu (1909-1912). Bir süre âyan üyeliği yaptı. Reji’nin yerini alan Tütün İnhisarı’nın idare meclisi başkanlığına atandı. 1912-14 arasında Darülfünun’da Batı Edebiyatı ve Estetik dersleri verdi. 1914’te ailesiyle birlikte Paris, Bükreş, Viyana’da ve Almanya’nın çeşitli şehirlerinde bulundu. Bir ara Matbuat Cemiyeti başkanlığına getirildi. 1937’de Tiran elçiliğinde başkâtip olarak çalışan oğlu Halil Vedat’ın intiharı kendisini çok sarstı. 1905’ten beri oturduğu Yeşilköy’deki köşkünde öldü, Bakırköy Mezarlığı’na, oğlu Halil Vedat’ın mezarının yanına gömüldü. Halit Ziya altmış yıl kadar devam eden yazı hayatında öykü, roman, düzyazı şiir, tiyatro, anı, hitabet, makale ve edebiyat tarihi gibi değişik türlerde yapıtlar vermiş, özellikle öykü ve romanlarıyla yenileşme dönemi Türk edebiyatına damgasını vurmuştur.